Ziekteverzuim vanwege psychische klachten op hoogste niveau in 20 jaar

Volgens Nationale Nederlanden is het ziekteverzuim percentage voor het eerst sinds 20 jaar weer boven de 5%. Tegelijkertijd neemt ook de verzuimduur toe. Samen met de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt zorgt dit voor steeds meer druk op werkend Nederland. Psychische klachten gerelateerd aan het werk blijken één van de belangrijkste oorzaken voor langdurig ziekteverzuim. 

Dit is een onderwerp dat mij gezien mijn eigen achtergrond enorm aan het hart gaat. Ik heb veel werkgevers en werknemers bijgestaan die ten gevolge van ziekteverzuim een conflict met elkaar hadden. Graag deel ik mijn visie met je, maar eerst een aantal highlights uit het rapport.

“Teveel stress met ziektevezuim als gevolg is een enorm groot probleem. Ik zie dat stresssignalen te laat opgepakt worden. Er is vaak onvoldoende samenwerking tussen werknemer en werkgever. Er valt veel winst te behalen als stresssignalen in een vroeg stadium opgepakt worden en werkgevers en werknemers samen stress beheersbaar houden. Daarvoor is wel een fundamenteel andere aanpak nodig: minder gefragmenteerd, eerder en ook samen. Daarmee kan er echt iets aan stress gedaan worden.” 

Christiaan Vinkers, klinisch hoogleraar Stress en Veerkracht – Amsterdam UMC.

Een aantal feiten:

• Nummer 1 ziekteverzuim: burn out
• Iemand met een burn out is gemiddeld 279 dagen ziek;
• Psychische klachten worden het vaakst veroorzaakt door werk;
• Stressklachten komen het vaakst voor in de leeftijdsgroep 25-35 jaar.

Nationale Nederlanden geeft ook een aantal tips om wekstress bij werknemers te voorkomen:

1. Herken stressklachten;
2. Wees betrokken;
3. Maak werkstress bespreekbaar;
4. Stimuleer sport en beweging;
5. Stimuleer een gezonde levensstijl;
6. Biedt mindfullness of yoga aan.

Het is fantastisch dat Nationale Nederlanden deze tips geeft en ik ben het zeker met een aantal van deze punten eens, maar hiermee zijn we er niet. Veel werkgevers pretenderen zich bezig te houden met de gezondheid van werknemers maar doen hier feitelijk nog heel erg weinig aan. Een fruitmandje is fijn, maar echt niet voldoende om een intrinsieke verandering teweeg te brengen. Concrete actie is dus nodig.

Schijnbaar is het nog niet duidelijk genoeg dat proactief investeren in gezondheid veel minder kost (qua tijd, geld en ellende) dan zieke werknemers. Dit verbaast mij, maar is wel een feit.

Mijn visie -deze is gebaseerd op vele jaren praktijkervaring- is de volgende.

1. Iedereen heeft zijn of haar eigen beleving. De werkgever denkt bijvoorbeeld dat deze loyaal is en alles doet voor zijn mensen. De werknemer voelt zich anderzijds juist niet gezien en gehoord en ervaart deze “goede behandeling” totaal niet. Wij mensen willen allemaal gezien en gehoord worden. Het begint dus bij het niet op elkaars stoel te gaan zitten maar juist te luisteren naar elkaar en elkaars standpunt te respecteren en elkaar simpelweg ook eens een schouderklopje te geven.

2. Vaak worden aannames gedaan op basis van onwetendheid. Mindfullness of intuïtie wordt nog altijd als iets “zweverigs” gezien, maar er is wetenschap achter intuïtie dus die stempel “zweverig” kunnen we loslaten.

Uit onderzoek blijkt dat werknemers het gelukkigst zijn in bedrijven die goed scoren op de toepassing van Scandinavische HR-principes. Dat zijn ondernemingen die inzetten op het welzijn van hun medewerkers, initiatieven nemen om werk en gezin optimaal op mekaar af te stemmen, en investeren in loopbaanbegeleiding en bijscholingen. 

Niet zo moeilijk zou je zeggen echter ik geef je twee praktijkvoorbeelden die aantonen dat er nog veel werk aan de winkel is.

Met NCY hadden wij afgelopen jaar prachtige kerstpakketten, een box met daarin een pyjama, een relaxerende slaapspray en een oogmasker met de boodschap: Om de optimale versie van jezelf te kunnen zijn en overdag de focus te hebben die je wilt is goede slaap noodzakelijk. Met deze box speciaal gericht op kwalitatieve rust, bied je jouw medewerkers alles dat zij nodig hebben voor ontspanning en diepe, diepe slaap.”

Een veelgehoorde reactie aan de zijde van werkgever: is te zweverig voor ons! Waarom deel ik dit met je? Om te beginnen welke boodschap geef je af als organisatie? Als er geen aandacht besteed wordt aan zaken als het bespreekbaar maken van werkstress en een thema als “mindfullness” als zweverig wordt gezien, zal een werknemer geen draagvlak voelen om problemen te delen en helpt een fruitmandje echt niet. We kunnen nu eenmaal niet alles rationeel benaderen. Verandering moet komen vanuit intrinsieke motivatie. We moeten het voelen.

Een ander voorbeeld is dat een medewerker mij ooit terug gaf dat M&M’s met notenvulling toch gezond zijn omdat er noten in zitten.

Conclusie: onbekend maakt onbemind. Educatie hierin is noodzakelijk.

Mijn overtuiging is tot slot, en deze wil ik met NCY verspreiden, dat als je komt vanuit rust in je hoofd en een krachtig en fit lichaam hebt, je beter in staat bent om keuzes te maken die bij jou passen en dus ook meer levensgeluk in het algemeen zult gaan ervaren.

Wil je hier meer over lezen? Check dan mijn post 4 x Fuck is Geluk.